W dniach 25 – 27 września 2024 roku Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze zorganizowała kolejne XVIII-te Ogólnopolskie Seminarium Kryminalistyczne. Tegoroczne spotkanie odbyło się pod hasłem: „Nauki sądowe. Między postępem teorii a realiami praktyki”.
Idą przewodnią zielonogórskich spotkań kryminalistyków stało się zacieranie granic pomiędzy zdobyczami nauk sądowych, a pracą organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Dlatego wśród uczestników konferencji poza pracownikami naukowymi, znaleźli się prokuratorzy, sędziowie, policjanci, funkcjonariusze służb, a także biegli sądowi o różnych specjalnościach.
List okolicznościowy Ministra Sprawiedliwości – Prokuratora Generalnego Adama Bodnara odczytał reprezentujący go prof. dr hab. Tadeusz Tomaszewski. Merytoryczną część seminarium rozpoczął prof. Piotr Girdwoyń, pracownik naukowy na Uniwersytecie Warszawskim i autor licznych opracowań z zakresu kryminalistyki. Nakreślił relację pomiędzy dowodem naukowym a dowodem procesowym wobec obecnego stanu nauk sądowych. Odwołując się do doświadczeń zagranicznych, zwłaszcza dorobku krajów wiodących w badaniach dowodów naukowych, przypomniał, że niewiele metod kryminalistycznych opracowało odpowiednie miary dokładności wnioskowania dokonywanego przez kryminalistyków. Powszechnie przyjmuje się, że wszystkie wyniki dla każdej metody kryminalistycznej powinny wskazywać m.in. na niepewności dokonywanych pomiarów, czyli tzw. poziom błędu. Dlatego konieczne staje się konsekwentne prowadzenie badań wspierających rozwój, rozpowszechnianie metod, standardów i wskazówek technicznych dotyczących pomiarów w celu zwiększenia wiarygodności ekspertyz i innych działań kryminalistycznych.
O wyzwaniach stojących przed polskim wymiarem sprawiedliwości mówił również prof. dr hab. Tadeusz Tomaszewski – kierownik Katedry Kryminalistyki na WPiA Uniwersytetu Warszawskiego, a zarazem pełnomocnik Ministra Sprawiedliwości ds. biegłych sądowych. Stwierdził, że polskie prawo pilnie potrzebuje kompleksowej i nowoczesnej ustawy
o biegłych sądowych. Powodem tego jest niski poziom wydawanych opinii, brak należytej weryfikacji kompetencji biegłych, mała i ciągle zmniejszająca się liczba biegłych sądowych, brak wykazu specjalizacji czy patologie związane z opiniami „instytucji specjalistycznych”. Sposobem zaradzenia kryzysowi jest wdrożenie systemu certyfikacji przez niezależny podmiot, czyli Komisję Certyfikacyjną Biegłych Sądowych i Instytucji Opiniujących. Do jej zadań powinno należeć: opracowanie kryteriów certyfikacji, ustalenie merytorycznych kwalifikacji i poziomu doświadczenia kandydatów na biegłych sądowych, a także innych predyspozycji koniecznych do wykonywania funkcji biegłego sądowego. Biegły powinien przy tym posiadać znajomość prawa w zakresie niezbędnym dla pełnienia funkcji, powinna go też charakteryzować postawa etyczna dająca rękojmię należytego wykonywania funkcji i stała gotowość do podnoszenia kwalifikacji, co byłoby weryfikowane przy przedłużaniu kadencji. Wpis na prowadzoną centralnie listę biegłych możliwy byłby wyłącznie na podstawie uzyskanego certyfikatu. Taka lista prowadzona byłaby zarówno dla biegłych indywidualnych, jak i instytucji opiniujących. Wdrożenie nowoczesnego systemu zarządzania listą centralną dawałoby szansę łatwego dostępu do informacji o biegłych dla sądów, prokuratur i stron oraz lepszą kontrolę pracy biegłych przez sprawdzenie czy dotrzymują terminów, czy rzetelność opiniowania nie budzi zastrzeżeń i czy poddają się weryfikacji kompetencji.
Na zaproszenie Organizatora wykład pt. Detekcja kłamstwa. Nie tylko wariograf – perspektywy przyszłości. Rozpoznawanie ludzkich emocji w wykrywaniu kłamstw, wygłosili dr Renata Dąbrowska, biegły sądowy z listy SO w Poznaniu oraz mgr inż. Michał Weissenberg, oboje reprezentujący Politechnikę Poznańską. Prelegenci mówili o stosowaniu poligrafu w procesie karnym, istnieniu innych potwierdzonych naukowo metodach detekcji kłamstwa oraz wymaganiach do ich wykorzystania w praktyce.
W załączonym linku pełen opis tegorocznego Seminarium Kryminalistycznego w Zbąszyniu:
Renata Dąbrowska